بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد، سرپرستی، در سال ۱۳۶۲ ش با هدف تأمین خدمات موردنیاز نیروهای مسلح در این استان، نیز خدمت‌رسانی به رزمندگان در دورۀ جنگ تحمیلی.
تأسیس: بانک سپه، به‌عنوان نخستین بانک ایرانی، در چهاردهم اردیبهشت ۱۳۰۴ ش با نام «بانک پهلوی قشون» تأسیس شد. هدف از تأسیس این بانک، سامان‌دهی به امور مالی ارتش، رشد اقتصادی کشور و جذب سرمایه‌های سرگردان جامعه برای به‌کارگیری در فعالیت‌های مولد اقتصادی بود. این بانک در محل میدان توپخانه تهران (میدان امام خمینی «ره» کنونی) آغاز به کار کرد و به‌تدریج با توسعه دامنه خدمات خود، اقدام به گشایش شعب در سایر نقاط کشور کرد («تاریخچه ... »، بش).
بانک سپه در طول دوران دفاع مقدس و پس‌ازآن، با تقدیم ۳۰ شهید، ۷۸۶ جانباز و ۲۱۶ آزاده، نقش برجسته‌ای در پشتیبانی و مشارکت در عرصه جهاد و ایثار ایفا کرده است. جامعه ایثارگر این بانک، شامل ۸۲۷ فرزند شهید و ۱۵۳۸ رزمنده است که در قالب نیروهای شاغل و بازنشسته در بدنه این نهاد اقتصادی فعالیت داشته‌اند. این آمار نشان می‌دهد که حدود ۱۵ درصد از کل کارکنان بانک سپه و ۲۲ درصد از کارکنان شاغل آن را ایثارگران تشکیل می‌دهند («نگاهی ... »، بش).
در همین راستا، در سال ۱۳۶۲ ش، شعبه بانک سپه در یاسوج (مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد) با هدف ارائه خدمات بانکی به نیروهای مسلح مستقر در منطقه، تأسیس شد. در ادامه روند گسترش شعب، شعبه گچساران و سپس شعبه دهدشت نیز در سال ۱۳۶۶ ش افتتاح شدند. این سه شعبه از نظر اداری و مدیریتی تا سال ۱۳۸۳ ش، تابع سرپرستی بانک سپه استان فارس بودند. ازاین‌رو، اطلاعات سازمانی و اسناد عملکردی آن‌ها بیشتر در بایگانی بانک سپه فارس نگهداری شده و آگاهی تفصیلی از عملکرد این شعب در سال‌های اولیه محدود است (حسنی).
بر اساس اطلاعات موجود، شمار اولیه کارکنان این سه شعبه در مجموع ۲۱ نفر بوده که در گذر زمان افزایش یافت. در سال‌های دفاع مقدس، این بانک افزون بر پرداخت حقوق کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وظیفه پرداخت حقوق کارکنان اداراتی همچون راه و شهرسازی و جهاد سازندگی را نیز بر عهده داشت و بدین گونه نقش مهمی در پشتیبانی مالی جبهه و پشت جبهه ایفا کرد (همان‌جا).
فعالیت‌های زمان جنگ: در دوران دفاع مقدس، بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد نقش مهمی در پشتیبانی مالی از نیروهای مسلح ایفا می‌کرد. یکی از فعالیت‌های منظم بانک، پرداخت حقوق کارکنان نیروهای مسلح و نهادهای دولتی در سطح استان بود. متصدیان بانک، در پایان هر ماه، با حضور میدانی در مناطق مختلف استان و دریافت فیش‌های حقوقی، بر اساس فهرست‌های از پیش تهیه‌شده، اقدام به پرداخت حقوق می‌کردند. در پنج روز نخست هر ماه، پرداخت‌ها در ساختمان مرکزی بانک انجام می‌شد و پس‌ازآن، کارکنان بانک با استقرار در مجموعه‌هایی مانند پادگان‌ها و مراکز نظامی، حقوق کارکنان را به‌صورت حضوری پرداخت می‌کردند (موسوی).
از دیگر فعالیت‌های مهم بانک سپه در آن دوران، جمع‌آوری کمک‌های نقدی برای جبهه‌های جنگ بود. این اقدام از طریق افتتاح حساب‌های ویژه با همکاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیج انجام می‌گرفت. همچنین در مواردی، کمک‌های مردمی از طریق کسر مبالغی از حقوق کارکنان بانک و نیروهای مسلح تأمین می‌شد. این اقدامات، نشان‌دهنده هم‌افزایی نهادهای مالی با نهادهای انقلابی و نظامی در حمایت از جبهه‌ها و تأمین منابع موردنیاز دفاع مقدس است (همان‌جا).
در دوران دفاع مقدس، کارکنان بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد علاوه بر انجام وظایف بانکی و پشتیبانی اقتصادی از جبهه‌ها، در عرصه فرهنگی و معنوی نیز فعال بودند. برگزاری برنامه‌های دعا و نیایش از جمله فعالیت‌های مستمر آنان به شمار می‌رفت. این برنامه‌ها در طول هفته با نظم خاصی برگزار می‌شد و محور دهلران و موسیان یکی از مهم‌ترین نقاط اجرای این مراسم‌ها بود. مکانی به‌نام پل شیخ شنبه - که محل عبور آب‌های فصلی بود - به‌عنوان پایگاه تجمع فرهنگی و معنوی نیروها استفاده می‌شد. در مواقع دیگر نیز این آیین‌ها در مجموعه بانک انجام می‌گرفت (همان‌جا).
شیوه برگزاری مراسم‌ها در این مناطق به‌طورمعمول چنین بود: سه‌شنبه‌ها: دعای توسل، شب‌ها: قرائت سوره مبارکه واقعه، شب‌های جمعه: دعای کمیل. این برنامه‌ها بیشتر در یکی از سنگرها و با حضور جمعی از رزمندگان و کارکنان بانک اجرا می‌شدند و نقش مهمی در تقویت روحیه، انسجام اعتقادی و آرامش معنوی نیروهای حاضر در مناطق عملیاتی ایفا می‌کردند (همان‌جا).
بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد در دوران دفاع مقدس نقش فعالی در همکاری با نهادهای دولتی و نظامی نیز ایفا کرد. یکی از مهم‌ترین اقدامات این بانک در ایام جنگ، جمع‌آوری کمک‌های نقدی مردمی برای پشتیبانی از جبهه‌ها بود. این تأمین مالی نقش مؤثری در افزایش توان رزمی نیروهای مسلح و بهبود عملکرد عملیاتی آنان داشت (همان‌جا).
فعالیت‌های پس از جنگ: پس از پایان جنگ، بانک سپه در راستای حمایت از خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران، اقدام به اعطای تسهیلات مالی و وام‌های ویژه‌ای نمود که با شرایط خاصی ارائه می‌شد. این تسهیلات با نرخ سود ۱۵ درصد محاسبه می‌شد که ۹ درصد آن را دولت، ۲ درصد را بنیاد شهید یا بنیاد جانبازان و مابقی را دریافت‌کننده وام پرداخت می‌کرد. در مواقعی که بانک با محدودیت در پرداخت وام به خانواده‌های ایثارگران مواجه می‌شد، طرحی تحت عنوان «وجوه اداره‌شده» فعال می‌شد. در این طرح، بنیاد شهید و بنیاد جانبازان حساب‌هایی در بانک داشتند که از محل آن‌ها تسهیلات ارائه و اقساط دریافتی نیز به همان حساب‌ها بازمی‌گشت (واحد).
در این مسیر، کمیته برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کرد. این کمیته با ریاست استاندار و حضور فرماندار، مسئولان دولتی، نمایندگان سپاه پاسداران، مسئولان بخش‌های خدماتی و عمرانی، نمایندگان سازمان‌های مردمی و نمایندگان بانک‌ها، به مثابۀ یک نهاد محلی مهم، مسئول سازمان‌دهی و هماهنگی امور منطقه‌ای و پشتیبانی از جبهه بود. از مهم‌ترین وظایف این کمیته می‌توان به برنامه‌ریزی و هماهنگی در تخصیص منابع مالی، جمع‌آوری و هدایت کمک‌ها به جبهه و همچنین ارائه تسهیلات به خانواده‌های شهدا و جانبازان بر اساس سهمیه‌های تعیین‌شده اشاره کرد. این اقدامات با نظارت استان فارس و همکاری نزدیک میان نهادهای ذی‌ربط صورت می‌گرفت و موجب شکل‌گیری یک نظام پشتیبانی گسترده و منسجم در سطح استان شده بود (همان‌جا).
همچنین بعد از پایان دوران دفاع مقدس، بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد در راستای تکریم و بهره‌گیری از ظرفیت‌های نیروهای جهادی، اقدام به استخدام دوازده نفر جانباز و دوازده نفر ایثارگر کرد؛ افرادی که با عضویت در بسیج به جبهه‌های نبرد اعزام شده بودند و سابقه‌ای درخشان در دفاع از میهن داشتند. از جمله این کارکنان، نجف‌قلی قدسی‌نسب بود که سرانجام در سال ۱۳۹۰ ش، در اثر جراحت‌های به‌جا مانده از دوران جنگ تحمیلی، به فیض شهادت رسید (احمدزاده).
پس از پایان دفاع مقدس، بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی گسترده‌ای را با هدف ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و زنده نگه‌داشتن یاد و خاطره شهدا آغاز کرد. این برنامه‌ها بیشتر توسط واحد ایثارگران بانک و با همکاری حوزه‌های مقاومت بسیج و سازمان تبلیغات اسلامی اجرا می‌شد. از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری یادواره شهدای بسیج استان، تجلیل از رزمندگان و جانبازان شاغل در بانک، دیدارهای منظم با خانواده‌های شهدا و جانبازان، حضور در مراسم غبارروبی گلزار شهدا و قرائت زیارت عاشورا و همچنین مشارکت در غبارروبی مقبره شهدای گمنام اشاره کرد. این فعالیت‌ها جلوه‌ای از تعهد فرهنگی بانک نسبت به ارزش‌های دفاع مقدس و تکریم خانواده‌های ایثارگر بود. افزون بر آن، به‌منظور حمایت عملی از ایثارگران، بانک سپه پس از جنگ، هشت نفر از اعضای خانواده‌های ایثارگران را نیز در قالب سهمیه‌های قانونی به استخدام خود درآورد (همان‌جا).
مآخذ: احمدی زاده، خداکرم (تحویل‌دار وقت بانک سپه یاسوج)، حسین بهروزی، ۳۰ فروردین ۱۴۰۲؛ «تاریخچه تأسیس بانک در ایران / رمزگشایی از صندوقخانه پول ایرانیان» (بارگذاری: ۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)، باشگاه خبرنگاران جوان، <www.yjc.ir> (دسترسی: ۰۳ خرداد ۱۴۰۴)؛ حسنی، عزیزالله (صندوق‌دار وقت بانک سپه یاسوج)، حسین بهروزی، ۱۶ فروردین ۱۴۰۲؛ موسوی، علیرضا (مسئول وقت روابط عمومی بانک سپه یاسوج)، حسین بهروزی، ۳۰ فروردین ۱۴۰۲؛ «نگاهی به سهم بانک سپه از حضور در دفاع مقدس»، (بارگذاری: ۲۳ دی ۱۳۹۸)، خبرگزاری دفاع مقدس، <defapress.ir> (دسترسی: ۰۳ خرداد ۱۴۰۴)؛ «واحد ایثارگران بانک سپه استان کهگیلویه و بویراحمد» به شماره نامه ۲۴۸۴۳۷۶/1402/1، مورخه ۱۶ فروردین ۱۴۰۲.